Lezing, De moderne geschiedenis van Duitsland

De zoektocht naar de Duitse identiteit en één nationale staat begon aan het eind van de achttiende eeuw. Hoe uit een mozaïek van vorstendommen een nationale eenheid te smeden was het vraagstuk waarvoor de Duitsers zich geplaatst zagen. Spreker is historicus Frits Boterman

Lange tijd is de Weimarrepubliek bekeken vanuit haar noodlottige einde in 1933, toen Hitler aan de macht kwam en de democratie ten onderging. De laatste jaren is er in toenemende mate aandacht voor de positieve erfenis van de eerste democratisch republiek in Duitsland als laboratorium van de moderne wereld met meer vrijheid, sociale welvaart en de emancipatie van arbeiders, vrouwen en joden. Beide visies lijken met elkaar in tegenspraak, maar Frits Boterman laat zien hoe politiek en cultuur in deze periode nauw met elkaar verweven waren.
In de republiek woedde vooral een ideeënstrijd over de toekomst en het verleden, die zowel politiek als cultureel werd uitgevochten. Deze fascinerende periode wordt geanalyseerd aan de hand van zeven verschillende utopieën of toekomstverwachtingen die met elkaar in een felle concurrentiestrijd verwikkeld waren. Duitsland verkeerde tussen 1918 en 1933 in een dynamische en onzekere overgangsperiode die enerzijds werd bepaald door het einde van het keizerrijk, het onverwerkte trauma van de Eerste Wereldoorlog, de (contra)revolutie, de hyperinflatie en de economische crisis die veel zekerheden teniet hadden gedaan en anderzijds door het vurige verlangen naar een betere toekomst, een revolutionaire en radicale verandering van de samenleving.
Dit mengsel van crisisbesef en vernieuwingsdrang werd de voedingsbodem voor een groot aantal utopieën op sociaal-cultureel gebied (het Nieuwe Bouwen, de Nieuwe Vrouw, de Nieuwe Zakelijkheid, de Amerikaanse droom, de Nieuwe Mens) en voor ideologieën als het nazisme, de conservatieve revolutie en het marxisme. De onverenigbaarheid van de verschillende toekomstscenario’s zorgde uiteindelijk mede voor de ondergang van de republiek en de machtsovername van Hitler in 1933, nu negentig jaar geleden.

Entree: € 10 – studenten € 7,50