LEZING, RUSSISCH GEWETEN
21 november | 20:00 – 22:00
Nadjezjda Mandelstam en Ljev Tolstoi beschreven de meedogenloze agressie van Russische machthebbers. Introspectief, bezonnen en tegelijk kritisch onderzochten zij ook hun eigen maatschappelijke rol. Een bron van inspiratie voor onze tijd! Spreker is Han van Ouwerkerk.
De invloed van de Russische/Russischtalige cultuur op West-Europa kan nauwelijks worden overschat. Denk aan grote namen op het gebied van de literatuur, de muziek, het ballet, de schilderkunst, de wetenschap.
Al eeuwenlang is agressie jegens eigen het volk (samen met agressie jegens buurlanden) kenmerkend voor veel Russische machthebbers. Showprocessen, verbanning, dwangarbeid en moord zijn middelen die tot op de dag van vandaag worden ingezet om een schijnbaar verlammende greep te hebben op de bevolking.
Ondanks al deze meedogenloze agressie en een vaak onverbiddelijke censuur beleeft de Russische/Russischtalige cultuur, soms in het verborgene, al meer dan tweehonderd jaar de ene bloeiperiode na de andere. Steeds weer blijken mensen in Rusland en de Sovjetunie het eigen geweten te willen volgen, eventueel zelfs met gevaar voor eigen leven. Mensen die de moed hebben vragen te stellen.
Nadjezjda Mandestam leeft in de Sovjettijd. De liefdevolle intentie waarmee zij decennialang de gedichten van haar in een kamp overleden man behoedt is aangrijpend. Tegen het eind van haar leven begint deze wijze vrouw haar kritische en zelfkritische overweldigende memoires te schrijven…
Ljev Tolstoi leefde in het tsaristische Rusland van de 19e eeuw. Hij benoemt in zijn romans en verhalen de hypocrisie en wreedheid van de overheid en de tsaar. En met een mix van eerlijkheid en pijnigende onzekerheid stelt hij steeds weer vertwijfeld de vraag naar het goede in hemzelf…
Het bijzondere van beide auteurs is dat zij niet alleen kritisch stonden ten opzichte van de machthebbers. Zij keken ook naar de rol die zij zelf in hun samenleving speelden. Hun bezinning, hun eerlijkheid kan een bron van inspiratie zijn voor ons woelige tijdsgewricht.
Han van Ouwerkerk studeerde kunstgeschiedenis en Duits. Hij is leraar op het Marecollege te Leiden, waar hij het vak wereldliteratuur geeft.
Na de pauze is begeleidt journalist Maarten Baanders het gesprek tussen de spreker en de aanwezigen.
Entree: € 10 – studenten € 7,50
