FILOSOFIE IN ONTMOETING-3, TIJD VOOR BEZINNING
7 december | 14:30 – 16:30
Bij het filosofieprogramma van Sijthoff onderzoeken we ideeën: die van oude denkers, jonge filosofen, die van jezelf en die van je buren. Onder begeleiding van docent Werner van Rossum, die ieder thema vanuit de filosofie introduceert, gaan we dit najaar in gesprek over de dood, het geweten en de tijd. Denk je mee?
Filosofie in Ontmoeting 3 – Hoe maak je tijd?
“Een uur zitten bij een aardig meisje vliegt voorbij als een minuut, maar een minuut op een brandende kachel lijkt wel een uur. Dat is relativiteit.” Dit citaat, dat Albert Einstein aan zijn secretaresse zou hebben gegeven met de instructie om zijn relativiteitstheorie zo uit te leggen aan opdringerige journalisten, wijst ons in ieder geval op een eigenaardige eigenschap van de tijd: hij duurt, en dit ‘duren’ is eerder een kwestie van onze beleving dan van seconden. De Franse filosoof Henrí Bergson maakte dit onderscheid tussen ‘kloktijd’ en ‘duur’: tijd is niet zozeer een optelsom van gelijkmatige eenheden, maar stroomt, concentreert zich hier, rekt zich daar weer uit en vloeit voort. Ook deze tijd laat zich ordenen en ‘managen’: in culturen over de hele wereld hebben mensen manieren gevonden om met de tijd om te gaan en deze in banen te leiden. Het gereedschap: rituelen, in alle vormen en maten, die als richtingaanwijzers en herkenningspunten door de tijd heen zijn geplaatst. Van tanden poetsen voor het slapengaan tot de midwinterviering met kaarsjes en gezang.
Staan deze rituelen onder druk door ons moderne, individualistische en verbonden bestaan? Filosoof Alain de Botton beweert van wel: onder invloed van het kapitalisme werd het aantal ‘bank holidays’ in Engeland in de 19e eeuw teruggebracht van zesendertig naar vier vrije dagen. Het ritme van de tijd werd bovendien gedicteerd door het ritme van stoommachines waaraan de mensen werken. Met de hedendaagse 24-uurs-economie met het internet dat altijd aan staat en door je broekzak heen om aandacht vraagt, lijkt de tijd volledig uit zijn eerdere bedding te zijn gedwongen. Welke weerstand kunnen we nog bieden?
Entree: € 10 – studenten € 7,50