Lezing, Russisch geweten

Nadjezjda Mandelstam en Ljev Tolstoi, Russischtalige auteurs, beschreven de meedogenloosheid en agressie van veel Russische machthebbers. Zij durfden ook kritisch naar zichzelf te kijken. Hun werk is een bron van inspiratie voor ons tijdsgewricht.
Spreker is Han van Ouwerkerk.

Russisch geweten – Lev Tolstoi, Nadjezjda Mandelstam,
De invloed van de Russische/Russischtalige cultuur op West-Europa kan nauwelijks worden overschat. Denk bijvoorbeeld aan de vele grote namen op het gebied van de literatuur, de muziek, het ballet, de beeldende kunst en de wetenschap. Het is eigenlijk heel merkwaardig fenomeen. Want al eeuwenlang is agressie jegens het eigen volk (naast agressie jegens de buurlanden) kenmerkend voor veel Russische machthebbers. Showprocessen, verbanning, dwangarbeid zijn enkele middelen die tot op de dag van vandaag worden ingezet om een verlammende invloed te hebben op de eigen bevolking.
Ondanks al deze meedogenloze agressie en een vaak onverbiddelijke censuur beleeft de Russische/Russischtalige cultuur, soms half in het verborgene, al meer dan tweehonderd jaar de ene bloeiperiode na de andere. En steeds weer volgen mensen hun geweten, vaak met gevaar voor eigen leven. Zij durven te schrijven over de misstanden die zij waarnemen en zij stellen vragen. – Deze avond wordt ingegaan op twee auteurs.

Lev Tolstoi leefde in het tsaristische Rusland van de 19^e eeuw. Hij beeldt in zijn romans  vaak de hypocrisie en wreedheid van de overheid uit. En met een mix van totale eerlijkheid en pijnigende onzekerheid stelt hij steeds weer vertwijfeld de vraag naar het goede.
Nadjezjda Mandestam leeft in de Sovjettijd. De liefdevolle manier waarop zij de gedichten van haar in een kamp overleden man behoedt is aangrijpend. Tegen het eind van haar leven begint deze wijze vrouw haar kritische, overweldigende memoires te schrijven…

Het bijzondere van beide auteurs is dat zij niet alleen kritisch stonden ten opzichte van de  machthebbers, maar ook hun eigen rol in de onderdrukte samenleving onderzochten. En vooral dat laatste kan een bron van inspiratie zijn in ons woelige tijdsgewricht.

Han van Ouwerkerk studeerde kunstgeschiedenis en Duits. Hij was leraar op het Marecollege te Leiden, waar hij o.a. het vak wereldliteratuur gaf.

Na de pauze is er een gesprek o.l.v. journalist Maarten Baanders.

Entree: € 10 – studenten € 7,50